Smolarstwo

Smolarstwo (węglarstwo) – dziedzina gospodarki leśnej zajmująca się głównie wytwarzaniem smoły i dziegciu w procesie suchej destylacji drewna.

Smolarz (inaczej węglarz) trudni się wyrobem smoły i dziegciu, a także wypalaniem węgla drzewnego. Smołę uzyskiwano z sosny, a dziegieć z brzozy. Ten ostatni miał szerokie zastosowanie przy obróbce skór, a smoła była używana głównie w transporcie.

W czasach kamedulskich smolarnia prawdopodobnie była wylepionym gliną lejem o głębokości do ok. 1,5 m i średnicy kilkunastu metrów. Na dnie tego leja znajdował się mały otwór o średnicy kilku centymetrów, a pod nim była wykopana jama, do której prowadził korytarz. W celu rozpoczęcia pędzenia smoły bądź dziegciu, lej wypełniany był łuczywem po same brzegi, a następnie układano z niego stożek, tworząc kształt przypominający wielkie mrowisko. Po ukończeniu tego etapu stożek pokrywano darnią i ziemią. Po podpaleniu stosu łuczywo prażyło się od 3 do 5 dni, a wytwarzana smoła lub dziegieć ściekały do jamy. Wybierano je dopiero po ostygnięciu i wlewano do beczek.

Smolarstwo w przeszłości stanowiło jedną z dziedzin gospodarki leśnej dostarczającej głównie smoły i dziegciu. W XVII i XVIII wieku smolarstwo nazywano również przemysłem budniczym (od rozmieszczonych w lesie zakładów zwanych budami). Przez wieki w smolarstwie wykorzystywano mielerze lub doły, następnie piece, a od połowy XIX wieku zaczęto używać retort. W XIX wieku smolarstwo zostało wyparte przez nowocześniejsze formy przemysłowe.