Fajkarstwo

Fajkarstwo – rzemiosło polegające na wyrobie fajek.

Fajkarstwo jest rzemiosłem artystycznym zajmującym się przede wszystkim produkcją fajek. Do zadań fajkarza należy samodzielne zaprojektowanie, wykonanie, konserwacja oraz naprawa fajek. Dawniej ręcznie wytwarzane fajki były w powszechnym użyciu, jednak obecnie postrzega się je raczej jako obiekt kolekcjonerski. Zawodu fajkarza można nauczyć się na drodze kształcenia rzemieślniczego bądź przez samouctwo. Nierzadko też zdobywa się praktyczne umiejętności oraz doświadczenie dzięki pracy w zakładzie pod okiem mistrza.

Materiał wykorzystywany w produkcji fajek wymaga specjalnego przygotowania. Sam proces tradycyjnego ręcznego wytwarzania fajek składa się z kilku etapów i wymaga szczególnej precyzji. Powtarzanymi wielokrotnie czynnościami prowadzącymi do powstania produktu końcowego są m.in. polerowanie, bejcowanie czy oczyszczanie. W ten sposób przygotowany produkt wymaga od rzemieślnika dalszej pracy, m.in. pokrycia wnętrza główki fajki żaroodporną substancją.

W Polsce najstarszym ośrodkiem produkcji fajek jest Przemyśl. Pierwsze wzmianki o tamtejszym fajkarstwie pochodzą z 1870 roku. Co więcej, tradycja tego rzemiosła w Przemyślu nadal jest podtrzymywana – w mieście działa kilka warsztatów fajkarskich, które są równocześnie jedynymi zakładami w Polsce. Fajki wytwarza się zwykle ze sprowadzanego z zagranicy drewna korzeni wrzośca bądź rodzimej gruszy. Gotowe wyroby z przemyskich warsztatów w dużej mierze trafiają na rynek zagraniczny. W Przemyślu każdego roku organizowane jest też Święto Fajki, podczas którego można podziwiać najpiękniejsze wyroby fajkarskie. Dostępna dla zwiedzających jest również ekspozycja stała prezentująca dorobek lokalnych mistrzów fajkarstwa oraz wiele więcej. Można ją zobaczyć w położonej w centrum miasta zabytkowej Wieży Zegarowej zaadaptowanej na Muzeum Dzwonów i Fajek (Oddział Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej).