Witrazownictwo

Witrażownictwo

W

Witrażownictwo – rzemiosło i sztuka wykonywania witraży.

Witrażownictwo jest rzemiosłem oraz sztuką wykonywania witraży. Witraże to dekoracyjne wypełnienia okien, powstające z fragmentów kolorowego szkła opatrzonych ołowianymi ramkami, które umieszcza się pomiędzy żelaznymi sztabami. Kontur ilustracji powstaje za pomocą ramek, a inne ważne elementy uzyskuje się poprzez kreskowanie lub malowanie na szkle. Technikę witrażową wykorzystywano przede wszystkim w budownictwie sakralnym.

Witraże znane były już w czasach starożytnych, kiedy to barwione szkło miało za zadanie naśladować kamienie szlachetne i półszlachetne. Najprawdopodobniej duży wpływ na zapoczątkowanie techniki witrażu miały mozaiki bizantyńskie. Pierwsze witraże w Europie pojawiły się w średniowieczu – w X wieku we Francji i w Niemczech. Jednak szczególny rozkwit witrażownictwa nastąpił w sztuce gotyckiej. W okresie od X do XVI wieku do tworzenia witraży używano barwionego szkła. Po tym czasie, aż do obecnych czasów, powszechne stało się malowanie szkła farbami, które utrwala się poprzez ich wypalanie. Na przełomie XIX i XX wieku nastąpiło odrodzenie techniki witrażowej, wykorzystywanej w sztuce secesji. W tym czasie Louis Comfort Tiffany wprowadził nowy rodzaj szkła, który łączył ze sobą kilka kolorów na jednej tafli. Zapoczątkował on również nową, trwalszą technikę łączenia szkieł witrażowych, która polegała na owijaniu poszczególnych kawałków miedzianą folią, a następnie na lutowaniu ich cyną.

W Polsce technika witrażownictwa pojawiła się dopiero w XIV wieku. Wówczas jednym z największych ośrodków produkcji witraży był Toruń. Dzieła tam powstające charakteryzowały się wysokim poziomem artystycznym i nierzadko były realizacjami zamówień składanych przez biskupów czy władze zakonu krzyżackiego. Wiele kwater witrażowych produkcji toruńskiej z tamtego okresu zachowało się do dzisiejszych czasów. Innym bardzo ważnym ośrodkiem witrażownictwa był Kraków, w którym można podziwiać największe i najcenniejsze zespoły witraży gotyckich w Polsce.

Zdjęcie: Narodowe Archiwum Cyfrowe

„Zakład witrażów” (Studio KAAFM)
„Pracownia witraży i lamp artystycznych. Edward Magdziarz” (nasznorblin)
„Pracownia witraży” (VAVA pl – Warszawa na filmowo)
„Witrażysta – Mapa Ginących Zawodów 2020 Region Łódzki” (Mapa Ginących Zawodów)
„Witrażysta MGZ 2020” (Mapa Ginących Zawodów)
„Jak powstają WITRAŻE krok po kroku” (Bajanie)
„Kilka słów o wykonywaniu witraży metodą Tiffany'ego” (PolskaSztuka)
„Pracownia witraży Heleny Gromak Ołdytowskiej w Supraślu” (CPL Sokole)
„Made in Toruń #2 – witraże z pracowni INTEK-ART” (Adrian Aleksandrowicz)