Ludwisarstwo

Ludwisarstwo – rzemiosło zajmujące się odlewaniem i obróbką przedmiotów (takich jak dzwony, elementy dział czy posągi) z różnych stopów metali: brązu, miedzi, mosiądzu lub spiżu.

Ludwisarz to rzemieślnik odlewający przedmioty z brązu, miedzi, mosiądzu lub spiżu. Ludwisarstwo, oprócz wytwarzania dzwonów kościelnych, dzwonków dla zwierząt (owiec, koni czy bydła), luf do dział oraz posągów, obejmuje również odlewanie różnego rodzaju przedmiotów użytkowych, takich jak: klamki, świeczniki, klamry, moździerze, ozdoby do końskiej uprzęży i wiele innych. Podstawowe wyposażenie warsztatu ludwisarskiego stanowi piec odlewniczy, glinka do formowania oraz szlifierki, polerki i pilniki.

Ludwisarstwo wykształciło się w XII-XIII wieku, a w Polsce pojawiło się w wieku XV. Z kolei na wiek XVI przypada największy rozkwit tego rzemiosła. W XIX wieku w związku z rozwojem przemysłu metalurgicznego rozpoczął się upadek ludwisarstwa. Mimo trwałości materiału, z jakiego zostały wykonane, wiele wyrobów ludwisarskich nie zachowało się do dzisiejszych czasów z powodu stosowanej przez stulecia praktyki wojennej polegającej na przetapianiu przedmiotów na działa armatnie. Od czasu I wojny światowej wyroby ludwisarskie były również wykorzystywane jako surowiec dla przemysłu zbrojeniowego – między innymi do produkcji pocisków.

Współczesne ludwisarstwo jest rzemiosłem artystycznym i nadal wytwarza dzwony do świątyń. Nieliczni już ludwisarze zajmują się głównie odlewem przedmiotów ozdobnych, np. świeczników, lichtarzy, kinkietów, klamek czy popielniczek. W 2015 roku Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego wpisało tradycyjną technikę ludwisarską stosowaną w ludwisarni Felczyńskich w Taciszowie na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego.